Hình 6: Viên alabaster cabochon nặng 14,32 ct này bị chứng minh tẩm màu; lưu ý sự tương đồng của nó với opal hay chalcedony. Cũng lưu ý các chỗ nứt nhỏ phớt trắng trên vòm là do độ cứng quá thấp. Ảnh của G. Choudhary.
Phần lớn khoáng gypsum – thạch cao (CaSO4·2H2O), alabaster – biến thể đặc sít, hạt rất mịn của thạch cao – thường không màu, màu trắng hay màu xám, với nhiều sắc như vàng, đỏ, nâu hay thậm chí màu đen là do tạp chất. Gypsum có độ cứng Moh là 2, vì thế nó quá mềm để mài thành các viên đá quý nhưng nó có thể mài thành các hạt hay tượng khắc. Tuy nhiên mới đây một viên alabaster cabochon (hình 6) được đưa đến phòng giám định đá quý Jaipur để giám định và nó có màu hồng phớt cam gây sự ngạc nhiên thú vị.
Nhận định đầu tiên về mẫu nặng 14,32 ct (17,59 x 12,86 x 8,07 mm) này giống với chalcedony hay opal do độ trong mờ của nó. Tuy nhiên ánh của nó quá mờ và nó có bề mặt giống sáp. Ở các vết nứt mảnh trên vòm thấy hợp chất màu trắng, dạng bột (xem lại hình 6). Chất bột dễ dàng mất đi khi chùi bằng ngón tay cho thấy độ cứng rất thấp; điều này được khẳng định bằng cách làm trầy xước chỗ khó nhìn thấy trên viên cabochon bằng móng tay. Vì thế mẫu này không thể là opal hay chalcedony.
Hình 7: Những vết nứt lên đến bề mặt trong alabaster tẩm màu này cho thấy sự tập trung màu đỏ và hồng. Dãy màu bị uốn cong nằm bên trái, ở dưới. Ảnh chụp hiển vi bởi G. Choudhary; phóng đại 10 lần.
Với độ cứng thấp như thế thì chỉ là gypsum, nó được xác định chỉ số chiết suất điểm 1,52 và tỷ trọng thủy tĩnh 2,31. Nó có phản ứng màu cam vàng khi để dưới chiếu xạ UV và phản ứng mạnh hơn dưới UV sóng dài. Xem dưới phổ kế để bàn, mẫu này có 2 dãy hấp thu cách quãng gần nhau trong vùng màu lục. Dạng hấp thụ này liên quan đến một số thạch anh tẩm màu đỏ, bổ sung thêm về khả năng nó là alabaster bị tẩm màu. Dưới phóng đại thấy rõ trong viên đá có tập trung màu đỏ màu hồng trong các khe nứt lên đến bề mặt (hình 7). Sự thay đổi màu cũng được thấy ở chỗ các đường cong, với phần màu tập trung tối hơn ở một số chỗ và các phần thân màu trắng gốc rõ ràng nhìn thấy ở những chỗ khác (xem lại hình 7).
Phổ hồng ngoại biết hình Fourier (FTIR) của mẫu có sự hấp thụ hoàn toàn đến ~5300 cm-1 và các dãy từ 5800 đến 5400 cm-1 và 6700 đến 6300 cm-1. Dạng này giống với gypsum không màu trong dữ liệu phổ của chúng tôi và nó liên quan phổ biến đến các khoáng ngậm nước khác. Phổ hấp thụ hoàn toàn dưới sóng dài ở vùng 3200 – 2700 cm-1 loại trừ việc phát hiện các đặc tính hấp thu khác liên quan đến màu hữu cơ hay những chất khác như sáp. Phân tích EDXRF định tính cho thấy có S và Ca và một ít Sr nhưng không phát hiện nguyên tố liên quan đến chất tạo màu.
Gypsum tẩm màu đã được đề cập đến trong quyển Summer 1963 G&G (R. Crowningshield, “Những trưng bày nổi bật tại phòng thương mại đá quý ở Los Algeles”, trang 219); Báo cáo sau đó khẳng định “Một số viên đá trong trang sức cổ không đắt tiền gồm các hạt màu lục và màu hồng là alabaster bôi nhiều sáp và tẩm màu. Mặc dù độ bóng của các viên cabochon hiện tại này cũng khẳng định rằng sáp được dùng cùng với tẩm màu, nhưng không thấy dấu hiệu nào của sáp khi mẫu bị làm trầy xước và thực hiện thử nghiệm đốt nóng điểm tập trung. (Công Ty TNHH Giám Định Rồng Vàng – SJC lược dịch theo Gagan Cloudhary (gtl@gjepcindia.com), Phòng giám định đá quý Jaipur, Ấn Độ trong Gem News International, G&G Winter 2009)